Niets gaat vanzelf

Een tijd geleden verscheen er een artikel waarin Dirk De Wachter geïnterviewd werd en hij de huidige maatschappij vergelijkt met een speedboot genaamd TINA, There Is No Alternative. Hij beschrijft hoe deze veel te snel gaat en de ‘gewone’ mensen achteraan uit de boot vallen zonder dat dit door degene aan het roer, zij die zo succesvol zijn, wordt opgemerkt. Ik denk er vaak over na als ik weer iemand hoor die het moeilijk heeft, en dat is vaak, veel te vaak. Sindsdien zie ik het in m’n hoofd letterlijk voor mij; de Big Boys aan het roer, zonder mededogen, en wij die er af en toe af vallen.

En hoewel het leven me vaker toelacht dan toeschreeuwt, voel ik toch duidelijk dat niets vanzelf gaat. Letterlijk niets. Alles wat je bewust wil ondernemen, lijkt een strijd te moeten zijn. Ik kon niet beginnen studeren en van job veranderen zonder verschillende hindernissen te moeten overwinnen. Het voelde zodanig als een strijd om gewoon maar te kunnen starten aan de opleiding met de nodige vrijstellingen dat zelfs de examens minder lastig bleken te zijn. Veranderen van job vroeg zoveel kosten-batenanalyses, emotionele energie en administratieve rompslomp dat ik nog steeds niet overtuigd ben over die keuze, hoewel het de juiste was. Zelfs het schrijven van deze blog lijkt ineens niet meer zo vanzelf te gaan, door het gegons in mijn volle hoofd dat mijn woorden overstemt.

To do or not to do?

Laat ik maar niet beginnen over de andere dagelijkse strubbelingen die we als ouders, echtgenoot, huisvrouw/-man en werknemer ondergaan. Het strafste is dat we die dagelijkse zaken reeds als normaal beschouwen; het hoort er gewoon bij.

Horen die dagelijkse taken ook lastig te zijn en je dag te domineren? Is het niet de bedoeling dat we méér kunnen genieten van kleine gelukjes, eerder dan 30 to do’s te moeten afstrepen?

Is het normaal dat óók mensen die een mooie jeugd hebben gehad, bouwen aan een leuke carrière, een stevig netwerk hebben en zelfs comfortabel leven toch nog zoveel dingen als een hindernis beschouwen? Dat ze zo uitgeput terugkomen van hun werk en het opvoeden van de kinderen als lastig ervaren? Of moeite hebben om na coronatijden sociale relaties (terug) op te bouwen?  Ligt het aan mij of wordt iedereen moe van de lat die op alle vlakken hoger komt te liggen? Is het dan niet allemaal nog honderd keren lastiger voor mensen met een minder gunstig lot, een moeilijker verleden of een lastigere financiële situatie? Of zijn zij net sterker omdat ze al voor hetere vuren hebben gestaan?

Beïnvloedende factoren

Ik gooi hier maar wat zinnen op elkaar en maak allerlei assumpties terwijl ik ook wel hoor te weten welke factoren van invloed zijn op het gevoel van “niets gaat vanzelf”! Sommige halen de lat gemakkelijk. Of niet maar maken zich daar niet druk om. Ik leef samen met iemand die weinig als ‘lastig’ ervaart. Ik weet dat we allemaal anders in elkaar zitten. Er zijn bijvoorbeeld bepaalde (neurologische) processen die er bij sommigen voor zorgen dat  ‘filteren’ moeilijker wordt. Daardoor kunnen ze geen enkele situatie loskoppelen van hun soms overweldigende emoties. Waardoor beslissingen nemen moeilijk wordt. Ook karakter, omstandigheden, emotie-regulatie, leeftijd, geslacht, levensgeschiedenis, veerkracht,  incasseringsvermogen; ze zijn allemaal van invloed.

Als ik het ook uitspreek, “niets gaat vanzelf” klinkt het bijna als een zesjarig kind vol zelfmedelijden. En toch…Ik weet zeker dat velen dit wel vaker voelen dan zou moeten, maar dit niet (durven) uitspreken.  TINA raast verder, en als we eraf vallen, willen we er ook altijd zo snel mogelijk weer opklimmen. Dat lijkt mij dan nog het allergevaarlijkst. Hoe graag we (terug) op die boot willen zitten, waarvan de snelheid gevaarlijk hoog ligt! Ik heb in een bui eens lopen opschrijven welke doelen ik zou moeten halen, welke verwachtingen ik eigenlijk nog moet ‘inlossen’. I strongly recommend to not try this at home.

If it makes you happy, it doesn’t have to make sense to anybody else

Natuurlijk zou ik niet zijn wie ik ben, zonder ook de positieve kant te belichten. Want TINA heeft me ook doen nadenken over de uitdagingen waar we voor staan. De mogelijkheden die we zeker hebben om de boot trager te doen varen om te kunnen dobberen op de zachte golven.

Corona was de eerste die de motor deed sputteren. En wij zijn degene die hiervan gebruik moeten maken. Maatschappelijk gezien zijn er zo wel 100 systemen en procedures die overboord kunnen gegooid worden. Vooral procedures als we iets willen aanvragen waar we recht op hebben. Het wordt vaker gezien als een gunst die de overheid ons biedt , in plaats van een recht. Sommige ingewikkelde procedures zijn expres geïnstalleerd zodat mensen ontmoedigd worden om eraan te beginnen en toch ‘zeker wel moeite doen en het niet zomaar als een cadeau krijgen’. Wat een kinderachtig en oud-autoritair gegeven is dat.

Maar het begint bij jezelf en volgens mij zal een groot deel van de maatschappij daar uiteindelijk in mee gaan. Doe méér dingen waar je gelukkig van wordt en minder wat je zogezegd ‘hoort’ te doen.

Natuurlijk zijn er altijd dingen die je tegen je zin moet doen om te kunnen ‘overleven’ maar als je elke dag méér dingen met tegenzin doet dan dingen waar je blij van wordt , stop daar dan mee. Niemand zegt jou dat het zo moet. Of misschien zegt iedereen wel hoe het moet, maar moet je daar dan steeds naar luisteren? Als je anderen wil helpen, doe dat dan omdat je dat wil, niet omdat het zo hoort of omdat anderen je dan bewonderen. Helpen omdat je wil helpen, is veel echter. Als je slanker wil zijn, probeer een doel te halen omdat je dat zelf wil, en niet omdat al jouw vrienden op Strava dat doen. Velen zouden het ‘egoïstisch’ noemen maar dat is het niet. If it makes you happy, it doesn’t have to make sense to anybody else.

Zeil je voor het eerst

En als iedereen dat méér doet, zal de motor uiteindelijk wel stilvallen. We varen dan wel nog, maar dan samen. Zonder motor maar met hoge zeilen en af en toe een stevige wind. Dan kunnen we ons tempo zelf bepalen, maar moeten we ook rekening houden met de wind, de omstandigheden die er zijn. De Big Boys aan het roer zijn niet meer de enigen die de koers bepalen. Er kunnen nog mensen uitvallen maar dan hebben we tijd en meer hulp om ze terug aan boord te krijgen. Bij een licht briesje hebben we de mogelijkheid om een stevigere reling te bouwen voor iedereen. Het beeld in mijn hoofd van deze boot, doet mij glimlachen. Ik zou zeggen: wees welkom op onze zeilboot genaamd TIAAA: There Is Always An Alternative.