Afscheid van Sint-Jans-Molenbeek

Vandaag verlaat ik het centrum waar ik 9 jaar in dienst was. Het centrum dat me als jong, enthousiast groentje een kans heeft gegeven. Een kans om als gegoede West-Vlaming in een meedogenloze stad als Brussel, psycho-pedagogisch werker te zijn.

Het begin

In de eerste maand wist ik niet wat mij overkwam. In één maand tijd had ik het gevoel met zowat elk probleem in aanraking te zijn gekomen. Voornamelijk dingen waar ze je tijdens je studies niet eens op voorbereiden. Een ongeziene variatie van problematieken en uitdagingen waar ik mij in mocht vastbijten.

9 jaar heb ik mij vastgebeten in alles wat op mij afkwam. En niet gewoon er volledig voor gaan, maar bijna als een wervelwind de wereld willen verbeteren. Ik besefte snel dat ik het tempo zo niet kon volhouden en nam wat gas terug. Zo deed ik niet langer alles wat ouders of scholen mij opdroegen om toch zeker maar te bewijzen dat ik goed bezig was.

Ik vocht wel voor mijn leerlingen, soms door in te gaan tegen ouders en scholen, van zodra m’n hulpverlenersinstinct tegen mij begon te roepen: “IN HET BELANG VAN DE LEERLING!”. Frustrerend om ernaar te moeten luisteren want eigenlijk ga ik ervan uit dat elke leerkracht en zeker elke ouder ook in het belang van het kind denkt. Uiteraard. Alleen lukte het voor hen niet steeds om dat helder te zien, en dan waren onze acties wel nodig. Als objectieve, onafhankelijke partner met expertise op verschillende domeinen.

Drempels

Als een leeuw vocht ik voor de kinderen, zelf in het hol van de leeuw. Een ‘hol’ waarin diversiteit de cadans bepaalt. In die mate dat je soms rekening moest houden met honderden verschillen tussen kinderen maar ook talloze drempels. Deze drempels moesten overwonnen worden vooraleer er één klein stapje in de goede richting kon worden gezet. Drempels zoals sociaal-economische achtergrond, ruis op de communicatie door meertaligheid, moeilijkheden in het gezin zoals geweld, bereidwilligheid van de ouders, draagkracht van de leerkracht, te weinig middelen, eindeloos lange wachtlijsten, decreten en politieke wantoestanden. En dit staat nog allemaal los van kindeigen factoren zoals bijvoorbeeld een stoornis.

Heb ik trouwens al gezegd dat bijna al deze drempels overwonnen moesten worden bij nagenoeg alle leerlingen die ik opvolgde de laatste jaren?

De schoonheid van diversiteit

Misschien klinkt dit allemaal nogal negatief of onoverkomelijk. Maar mijn ondertoon is niet negatief. Zeker niet als je weet dat net deze diversiteit ervoor zorgde dat ik verliefd werd op Brussel en Sint-Jans-Molenbeek. De soms luide, hardvochtige en sombere stad liet vaak ineens zijn glimlach zien. Ze kon mij met overtuiging charmeren door de luidruchtige groepjes ouders aan de schoolpoort, de ‘beleefdheidscode ‘ die alleen geldt op het openbaar vervoer in Brussel, de eeuwige BBQ-geur in Sint-Jans-Molenbeek, zelfs in de winter. Of de bakker met de lekkerste Marokkaanse taartjes die mij altijd een gratis soesje gaf. De meertaligheid die niet alleen voor problemen zorgde maar soms net voor verbinding. Soms spraken we allemaal niet zo vlot Frans, of Engels, of Nederlands, en dan zijn we allemaal samen een beetje aan het sukkelen.

Vooral de bekwaamheid van mijn schooltjes in Sint-Jans-Molenbeek om deze diversiteit het hoofd te bieden, en elk kind te geven wat ze nodig hadden, liet me niet onberoerd.  Hoe opvallend was het dat net deze schooltjes die in hun klassen met elke uitdaging te maken kregen, een ongeziene inzet , betrokkenheid en warmte lieten zien.

Complexiteit

Ik blijf ook denken dat het om net dezelfde reden is dat ik gezegend was samen te werken met collega’s die me bleven verbazen. Niet alleen door hun deskundigheid maar ook door een ongeziene mate van collegialiteit. Zou het kunnen dat hulpverleners en leerkrachten die vaker dan gemiddeld worden geconfronteerd met uitdagingen van een complexere aard, niet alleen competenter worden, maar ook barmhartiger? Warmer, flexibeler, meer betrokken, toleranter en zelfs sociaal veel vaardiger? Misschien kort door de bocht maar een interessante theorie om te onderzoeken, lijkt mij….  

Als het onderzoek puur op mijn ervaringen zou gebaseerd zijn , zou ik deze hypothese kunnen bevestigen. Het is ontroerend om te mogen zien hoe een leerkracht die al zovele keren gesprekken heeft gevoerd met ouders, zonder resultaat, tijdens een overleg nog maar eens met een idee komt om de betrokkenheid te verhogen. Bovendien ook meteen bereid is dit opnieuw met de ouders op te nemen. Voor de 6^de keer. Met plezier zelfs, in plaats van te weigeren of frustraties te uiten. Iets wat ik dan wél weer opmerkte bij scholen die met veel minder drempels te maken kregen.

Als je met zo’n warme schooltjes te maken krijgt, merk je ook dat de samenwerking met ons als CLB even warm en met dezelfde flexibiliteit verloopt. Dit zorgt op zijn beurt ook voor successen in begeleidingen.

Team

Hetzelfde zie ik bij collega’s. Ik werkte al bij verschillende organisaties maar nooit eerder voelde ik in die mate de collegiale, warme sfeer. Dit kan ook persoonlijk zijn: toevallig ligt de groep mij heel erg en iedereen accepteert me hoe ik echt ben (“ik wil alleen maar echt zijn” weet je nog ? ). Ondanks al mijn allures werd ik omarmd door het team. Gerespecteerd, beluisterd, soms geprezen. Is het enkel persoonlijk of zorgen complexe uitdagingen voor een open mind en verdraagzaamheid? Een sterkere neiging om goed voor elkaar te zorgen?

Of is het toeval?

Ik geloof van niet. Ik geloof dat de moeilijkheden waar we mee kampen ons sterker maken en als we ze allemaal samen mee maken, voor eensgezindheid kunnen zorgen. Waardoor we ook goed voor elkaar zorgen. Precies wat ik ook voel in Sint-Jans-Molenbeek. Echt afscheid nemen doe ik niet, maar voorlopig zeg ik wel ‘adieu’. Met pijn in m’n dankbare hart maar met een nieuw vooruitzicht: the best is yet to come!